Zespół badania sorbentów naturalnych na potrzeby składowania ciekłych od-padów radioaktywnych


Tematyka badań:
Odpady promieniotwórcze w Polsce powstają w wyniku stosowania radioizotopów w medycy-nie, przemyśle i badaniach naukowych, podczas produkcji otwartych i zamkniętych źródeł promienio-wania oraz w czasie eksploatacji jądrowego reaktora badawczego MARIA. Odpady te występują za-równo w postaci ciekłej, jak i stałej. Grupę odpadów ciekłych stanowią głównie wodne roztwory i za-wiesiny substancji promieniotwórczych. Odpady promieniotwórcze mogą być okresowo przechowy-wane, a docelowo składowane.
Unieszkodliwianie i składowanie odpadów promieniotwórczych wymaga miedzy innymi zmniej-szania ich objętości, zestalania i pakowania w taki sposób, aby przedsięwzięte środki i zapewnione ba-riery skutecznie izolowały odpady od człowieka i środowiska. Sorbenty pochodzenia naturalnego, za-równo nieorganiczne jak i biologicznego, doskonale sprawdzają się zarówno na etapie zmniejszenia objętości oraz zestalania odpadów ciekłych jak i dodatki do barier inżynierskich stosowanych w skła-dowaniu tych odpadów.

Skład zespołu

  • Dr Leon Fuks
  • Dr Irena Herdzik-Koniecko (od roku 2016)
Współpraca naukowa
  • Prof. Marek MAJDAN, Wydział Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (Lublin)
  •  Prof. Leanid MASKALCHUK, the International Sakharov Environmental Institute of Belarusian State University (Москальчук Леонид Николаевич, Международный государственный экологический институт имени А.Д. Сахарова Белорусского государственного университета)
 Umiejętności:
  • chemia lantanowców i aktynowców
  • ekstrakcja i sorpcja metali z roztworów
  • chemia koordynacyjna
  • spektroskopia FTIR, ATR-FTIR
  • spektroskopia UV-VIS
  • obliczenia DFT

Najważniejsze publikacje członków zespołu od roku 2014:

(1). E.M. Kornacka, G. Przybytniak, L. Fuks, M. Walo, K. Łyczko, Functionalization of polymer surfaces by radiation-induced grafting for separation of heavy metal ions, Radiat. Phys. Chem., 94 (2014) 115-118L.
(2). Fuks, A. Oszczak, E. Gniazdowska, D. Sternik, Calcium alginate and chitosan as potential sorbents for strontium radionuclide, J. Radioanal. Nucl. Chem., 304 (2015), 15-20
(3). E. Grabias, J. Solecki, A. Gładysz-Płaska, L. Fuks, A. Oszczak, M. Majdan, Local minerals for engi-neering barriers for the National Radioactive Waste Repository (NRWR): Sorption of U(VI), Am(III), Sr(II) and Cs(I) ions on red clay (Krajowe materiały kopalniane jako potencjalne bariery w KSOP: sorpcja U(VI), Am(III), Sr(II) i Cs(I) na glinie czerwonej), w Rozwój technik i technologii wspomagających gospodarkę wypalonym paliwem i odpadami promieniotwórczymi. Zadanie wykonane w ramach projektu strategicznego NCBiR Technologie wspomagające rozwój bez-piecznej energetyki jądrowej - Monografia ICHTJ 2015, ISBN 978-83-933935-3-4
(4). A. Oszczak, L. Fuks, M. Majdan, Modyfikowane związki naturalne jako sorbenty w procesach składowania nisko- i średnioaktywnych odpadów promieniotwórczych, w Rozwój technik i technologii wspomagających gospodarkę wypalonym paliwem i odpadami promieniotwórczymi. Zadanie wykonane w ramach projektu strategicznego NCBiR Technologie wspomagające rozwój bezpiecznej energetyki jądrowej - Monografia ICHTJ 2015, ISBN 978-83-933935-3-4
(5). H. Polkowska-Motrenko, L. Fuks, P. Kalbarczyk, J. Dudek, K. Kulisa, A. Oszczak, M. Zuba, Prepa-ration of water samples for proficiency testing on radionuclides, App. Radiat. Isotopes, 103 (2015), 61-64
(6). A. Oszczak, L. Fuks, Sorption of Sr-85 and Am-241 from liquid radioactive wastes by alginate beads, Nukleonika, 60 (2015), 927-931
(7). A. Gładysz-Płaska, A. Oszczak, L Fuks, M Majdan, New effective method of removal of the triva-lent Am-241 ions from the dirinking water, Polish J. Environ. Stud., 25 (2016), 2401-2410
(8). L. Fuks; A. Oszczak; J. Dudek; M. Majdan, M. Trytek, Removal of the radionuclides from aqueous solutions by biosorption on the roots of the dandelion (Taraxacum officinale), Intern. J. Envi-ronm. Science & Technology, 13 (2016), 2339-2352
(9). L. Fuks, I. Herdzik-Koniecko, H. Polkowska-Motrenko, A. Oszczak, Novel procedure for removal of the radioactive metals from aqueous wastes by the magnetic calcium alginate, Intern. J. Envi-ronm. Science & Technology (w druku)
(10). L. Fuks, I. Herdzik-Koniecko, L. Maskalchuk, T.a Leontieva, Clay-salt slimes of the JSC "Belarus-kali" as potential engineering barriers in the radioactive waste repositories, Intern. J. Environm. Science & Technology (w druku)
(11). M. Petranikova, I. Herdzik-Koniecko, B.-M. Steenari, Ch. Ekberg, Hydrometallurgical processes for recovery of valuable and critical metals from spent car NiMH batteries optimized in a pilot plant scale, Hydrometallurgy (w druku)

Projekty zakończone
Technologie wspomagające rozwój bezpiecznej energetyki jądrowej”, Zadanie badawcze Nr 4 „Rozwój technik i technologii wspomagających gospodarkę wypalonym paliwem i odpadami promieniotwór-czymi”

Projekt NCBiR, SP/J/4/143 321/11
Wartość projektu: 10 000 000 PLN
Okres realizacji: 01.10.2011-31.12.2014
Kierownik projektu: dr Leon Fuks
Sekretarze projektu: dr Irena Herdzik-Koniecko / mgr Agata Oszczak

Patenty
(1). Zgłoszenie patentowe na Polskę P-411257: Sposób unieruchamiania radionuklidów metali z odpadowych roztworów wodnych z zastosowaniem biosorbenta pochodzenia roślinnego, L. Fuks, A. Oszczak, W. Dalecka, W. Łada

Inne
(1). Członkowie zespołu są współwykonawcami corocznych pomiarów porównawczych w zakresie oznaczania izotopów promieniotwórczych przez placówki specjalistyczne prowadzące pomiary skażeń promieniotwórczych w ramach monitoringu radiacyjnego kraju.
(2). Członkowie zespołu są współorganizatorami cyklicznych Krajowych Konferencji Radiochemii i Chemii Jądrowej.